Lista aktualności Lista aktualności

"Wskrzeszony do życia" groszek wielkoprzylistkowy – Lathyrus pisiformis

Według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (PCZKR) (sklasyfikowany w kategorii VU, czyli narażony na wymarcie) groszek wielkoprzylistkowy występuje współcześnie na terenie kraju tylko na dwudziestu siedmiu stanowiskach.

Dwadzieścia jeden stanowisk stwierdzono na Wyżynie Kieleckiej, a pozostałe sześć zarejestrowano w Polsce północnej, tj. w Borach Tucholskich, nad dolną Wisła i na Suwalszczyźnie. Z Warmii i Mazur podawane są dwa stanowiska groszka wielkoprzylistkowego, które przypuszczalnie wg PCZKR mają charakter historyczny. Na pierwszym z nich położonym koło Nidzicy groszek był odnotowany ostatni raz w roku 1963. Drugie stanowisko położone było nad jeziorem Babant Wielki na terenie Nadleśnictwa Strzałowo. Według botaników prowadzących badania na terenie Warmii i Mazur gatunek ten stwierdzono nad ww. jeziorem przed II wojną światową.

Na początku tego roku postanowiłem sprawdzić, czy przedwojenne stanowisko z terenu mojego nadleśnictwa rzeczywiście jest historyczne. Ponieważ jezioro Babant Wielki jest dość duże (ok. 12 km linii brzegowej), na  dokładną penetrację jego brzegów przeznaczyłem dwa tygodnie w maju i czerwcu. Okazało się, że już po trzech dniach  poszukiwań odnalazłem groszek w dwóch miejscach. Moja radość była duża, ponieważ rzadko się zdarza, że zaplanowane odnalezienie historycznych stanowisk staje się faktem dokonanym. Osobiście uważam, że mam „farta”.

Pierwsze odnalezione stanowisko groszka wielkoprzylistkowego zlokalizowane jest na stromej skarpie jeziora, w luce tuż przy leśnej drodze. Stanowisko znajduje się w 160-letnim drzewostanie sosnowo-dębowym na siedlisku lasu mieszanego świeżego. Znalazłem tam trzy okazy. Ze względu na zarastanie luki podszytem i podrostem groszek tam rosnący nie prezentuje najlepszej kondycji. Świadczy o tym brak kwiatów na pędach wszystkich trzech okazów. Drugie stanowisko zlokalizowane jest na granicy 2-letniej uprawy i pasa drzewostanu pozostawionego na skarpie jeziora również na siedlisku lasu mieszanego świeżego. Na stanowisku tym odnalazłem dwa kwitnące pędy będące w bardzo dobrej kondycji. W przypadku drugiego stanowiska wykonana tam rębnia gniazdowa miała korzystny wpływ na stan zdrowotny i fizjologiczny tego narażonego wg PCZKR na wymarcie gatunku.

Jednak nie to jest najistotniejsze. Istotny jest fakt, że od co najmniej 80 lat groszek wciąż rośnie  nad jeziorem Babant Wielki mimo prowadzonej na tym terenie gospodarki leśnej. Najważniejsze ponad wszystko jest to, że każdy gatunek realizuje swoją strategię przetrwania polegającą głównie na czekaniu na swój czas prosperity. W tym konkretnym opisywanym przypadku to było wykonanie przez leśników  rębni gniazdowej.