Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Fiołek skalny polubił leśne drogi
Fiołek skalny polubił leśne drogi
Najmniejszy polski fiołek to fiołek skalny (Viola rupestris). Jego wysokość waha się od 2 do 10 cm. Najczęściej można go spotkać w miejscach dobrze nasłonecznionych na wzgórzach, zboczach, w borach iglastych, na piaskach i murawach.
Gatunek ten w dużym rozproszeniu występuje na terenie całej Polski. Według danych zawartych w „Atlasie rozmieszczenia roślin naczyniowych Polski" autorstwa Prof. Adama Zająca - wg stanu na 2001 rok - fiołek skalny został stwierdzony również na terenie Nadleśnictwa Strzałowo (RDLP Olsztyn). Dane te zostały potwierdzone w 2016 roku. Wówczas stwierdzono go w niewielkich ilościach (około 30 kępek) tylko na 4 stanowiskach. Według „Czerwonej listy roślin zagrożonych w Polsce" został zakwalifikowany do kategorii NT, czyli bliski zagrożeniu wymarciem. W tej samej kategorii sklasyfikowany został również przez IUCN (Międzynarodowa Unię Ochrony Przyrody).
W 2017 roku autor notatki postanowił bliżej przyjrzeć się temu najmniejszemu z polskich fiołków i wczesną wiosną zlustrował wspólnie z dwiema pracownicami działu technicznego siedliska potencjalnego występowania tego gatunku. W trakcie wykonywania inwentaryzacji okazało się, że fiołek skalny oprócz naturalnych stanowisk bardzo chętnie zasiedla również pobocza dróg leśnych, w tym wybudowane ostatnio nowe drogi.
W trakcie wymienionej wyżej inwentaryzacji fiołka skalnego odnotowano na 69 stanowiskach w łącznej liczbie 2 718 kęp. Największą liczbę - bo aż 84,2 % - fiołka skalnego zarejestrowano przy drogach, z tego zdecydowana większość (80,2%) na poboczach nowych dróg. Na liniach oddziałowych zainwentaryzowano 1% a w pozostałych antropogenicznych biotopach (rów przeciwpancerny, dół po sadzonkach i kopiec graniczny) stwierdzono 9,8 % kęp. Na stanowiskach naturalnych (skarpy nad jeziorami i luki w drzewostanie) oraz półnaturalnych (skraje lasu na styku z łąkami) wszystkie policzone kępki fiołka skalnego stanowiły tylko 5,1 %. Przy czym określenie stanowiska naturalne jest umowne ponieważ dotyczy lasów użytkowanych gospodarczo od co najmniej 200 lat. Przedstawione powyżej wyniki inwentaryzacji potwierdzają po raz kolejny, że działalność gospodarcza człowieka w lasach wpływa pozytywnie na różnorodność gatunkową roślin, zwierząt i innych żywych organizmów.
